Oddychanie komórkowe polega na utlenianiu związku organicznego (najczęściej glukozy) z wytworzeniem energii która zostaje zmagazynowana w postaci ATP (cześć energii zostaje rozproszona w postaci ciepła).
Oddychanie jest procesem przebiegającym etapowo, w którym energia jest uwalniania stopniowo, małymi porcjami. Dzięki temu jest to skuteczny (wydajny) i bezpieczny proces (nie dochodzi do uszkodzenia komórek). Oddychanie zachodzi w każdej żywej komórce w sposób stały. W zależności od warunków wytwarzanie energii użytecznej może zachodzić z udziałem lub bez udziału tlenu. Pierwszy rodzaj oddychania, nazywany oddychaniem tlenowym, jest charakterystyczny dla większości organizmów. Drugi rodzaj oddychania, nazywany oddychaniem beztlenowym przeprowadzany jest m.in. przez mikroorganizmy i pasożyty przewodu pokarmowego.
Porównanie oddychanie tlenowego i beztlenowego
|
CECHA |
ODYCHANIE TLENOWE |
ODDYCHANIE BEZTLENOWE |
|
Substrat oddechowy |
glukoza |
glukoza |
|
Stopień utlenienia substratu |
całkowity |
częściowy |
|
Akceptor wodorowy |
tlen atmosferyczny |
głównie kwas pirogronowy |
|
Produkty końcowe |
CO2, H2O |
kwasy, alkohole (m.in. kwas mlekowy, alkohol etylowy) |
|
Miejsce zachodzenia |
cytozol, mitochondria |
cytozol |
|
Etapy |
glikoliza, cykl Krebsa, łańcuch oddechowy |
glikoliza i redukcja jej produktu (odtwarzanie NAD+)
|
|
Zysk energetyczny brutto netto |
40 moli ATP 36 moli ATP |
4 mole ATP 2 mole ATP |
 |
|
Schemat oddchychania tlenowego i beztlenowego/MesserWoland (26.10.2006)/ |