Determinacja płci

Proces determinacji płci może mieć charakter:

• genotypowy – gdy płeć osobnika zostaje określona w czasie zapłodnienia i jest wynikiem odziedziczenia przez zygotę określonej kombinacji genów (genetyczna determinacja płci).
• środowiskowy – gdy płeć osobnika zostaje określona po zapłodnieniu i jest wynikiem oddziaływanie czynników środowiskowych tj. temperatura, światło, obecność określonych czynników chemicznych, zagęszczenie populacji itp. (środowiskowa determinacja płci).

Wyróżniamy dwa typy genetycznej determinacji płci:

1. heterogamatyczność męską – płeć męska, ma zróżnicowane chromosomy płci, dlatego decyduje o płci potomstwa:
• samce mają kariotyp XY, a samice XX np. człowiek
• samce mają kariotyp X0 (brak drugiego heterochromosomu), a samice XX np. konik polny

2. heterogamatyczność żeńską – płeć żeńska, ma zróżnicowane chromosomy płci, dlatego decyduje o płci potomstwa:
• samce ma kariotyp ZZ, a samice ZW np. ptaki
• samce ma kariotyp ZZ, a samice Z0 (brak drugiego heterochromosomu) np. motyl z rodzaju Fumea

Podstawowe typy determinacji płci
Heterogamatyczność	Chromosomy płci		Przykłady
	samca	samica
męska	XY	XX	Drosophila sp., człowiek i inne ssaki
	X0	XX	pluskwiaki, konik polny
żeńska	ZZ	ZW	większość ryb, płazy, gady, ptaki, większość motyli
	ZZ	Z0	niektóre motyle np. z rodzaju Fumea