Po raz pierwszy błony płodowe pojawiły się u gadów, następnie u ptaków oraz ssaków w tym także u człowieka. Pełnią one funkcję ochraniającą zarodek przed uszkodzeniami mechanicznymi, odżywiającą zarodek, a także zabezpieczają go przed nagromadzeniem zbyt dużej ilości substancji szkodliwych. Wyróżnia się cztery błony płodowe: owodnie, omocznie, kosmówkę oraz pęcherzyk żółtkowy.
![]() |
Błony płodowe człowieka |
Owodnia
Wyróżnia się trzy rodzaje owodni w zależności od miejsca, w którym występuje: owodnię pępowiową, owodnię pokrywającą łożysko i owodnię pokrywającą pęcherz płodowy. Otacza płód tworząc pęcherz wypełniony płynem owodniowym, który stanowi środowisko życia płodu. Głównym zadaniem płynu owodniowego jest ochrona rozwijajacego się płodu przed urazami mechanicznymi, wysychaniem oraz zmianami temperatury. Płyn owodniowy wykorzystuje się do badania prenatalnego – amniopunkcji. Zawarty w płynie złuszczony nabłonek zarodka jest materiałem diagnostycznym.
Omocznia
Umiejscowiona jest pomiędzy owodnią a kosmówką, w póżniejszym czasie dochodzi do zrośnięcia się tych błon i powstania naczyń krwionośnych, które z kolei przekształcą się w tętnice i żyłę pępowinową. Zadaniem omoczni jest magazynowanie niepotrzebnych produktów przemiany materii zarodka.
Kosmówka
Jest błoną zewnętrzną. U człowieka kosmówka w swojej strukturze posiada wiele, różnie wykształconych kosmków. Wyróżnia się kosmówkę gładką oraz kosmówkę kosmatą. Ten drugi typ łączy się z doczesną podstawową i w ten sposób tworzy łożysko.
Pęcherzyk żółtkowy
Błona, która otacza żółtko - materiał zapasowy zarodka. Wraz z jego rozwojem ilość żółtka zmniejsza się. Wyróżnia się trzy stadia rozwoju pęcherzyka żółtkowego: pęcherzyk pierwotny, pęcherzyk wtórny i pęcherzyk ostateczny.