Koncepcja stratyfikacji społecznej, czyli „uwarstwienia społecznego” zakłada, że społeczeństwa podzielone są na pewne kategorie, np. warstwy, stany, klasy, które są zróżnicowane ze względu na poszczególne kryteria, z reguły mające charakter ekonomiczny, polityczny i społeczny.
Do najczęściej spotykanych wyznaczników możemy zaliczyć: dochód, kwalifikacje, wiek, wykształcenie oraz prestiż zawodu. Między tymi poziomami występują relacje nadrzędności i podrzędności. O tym, czy dana jednostka zajmuje pozycję nadrzędną czy podrzędną, decyduje w głównej mierze jej dostęp do tzw. zasobów społecznych, z reguły wspomina się o pięciu: wykształceniu, prestiżu, władzy, pieniądzach oraz zdrowiu. Posiadanie choćby części z tych zasobów pozwala zająć wyższe miejsce w hierarchii grup społecznych. Określona pozycja w systemie gradacyjnym, tj. przynależność do konkretnej warstwy, zazwyczaj jest wyznacznikiem wyższej bądź niższej pozycji w społeczeństwie oraz przeważnie wiąże się również z prestiżem społecznym. Przy czym prestiż nie jest kategorią obiektywną, ma charakter raczej emocjonalny i oceniający.
Na przestrzeni dziejów można wyodrębnić cztery główne systemy stratyfikacji społeczeństw, są to: niewolnictwo, system klasowy, system kastowy oraz system stanowy. Obecnie najczęściej występujący jest podział na warstwy i klasy społeczne, system oparty na podziale na kasty znacznie zmniejszył swój zasięg. Podobnie jest z rozmiarem występowania niewolnictwa - o ile był ważnym systemem w starożytności czy późniejszych w epokach, o tyle od XX wieku ma on marginalne znaczenie. Przebrzmiałym wskaźnikiem w dzisiejszych czasach jest również kryterium przynależności do stanu, bowiem system stanowy wyczerpał się praktycznie z końcem XIX czy też z początkiem XX wieku.
Wśród badaczy, którzy podjęli próbę opisania systemu zróżnicowania społecznego, możemy w pierwszej kolejności wymienić Karola Marksa i Maxa Webera.
Pierwszy z nich uznał, że na społeczeństwo składają się dwie warstwy: posiadaczy środków produkcji i nieposiadających ich, którzy są wyzyskiwani jako tania siła robocza przez tych pierwszych. Uważał, iż taki układ wynika bezpośrednio z wynaturzonego charakteru kapitalizmu.
Z kolei Max Weber, wybitny filozof przełomu wieków XIX i XX, starając się przeciwstawić Marksowi próbował wyjaśniać powstanie rozwarstwienia społecznego poprzez wyodrębnienie trzech podstawowych sfer, które różnicują jednostki, mianowicie - sfery ekonomicznej, politycznej i społecznej. Jego zdaniem, człowiek może znaleźć się na różnych poziomach właśnie w zależności od tego, którą z tych sfer weźmiemy pod uwagę.
Propozycje zaprezentowane przez wyżej wspomnianych nie dawały jednak całościowego opisu systemu stratyfikacyjnego, nie tworzyły spójnych koncepcji stratyfikacyjnych. Jako pierwszy podjął się takiej próby William Lloyd Warner. Bazując na swoich badaniach przeprowadzonych na społecznościach małomiasteczkowych w Stanach Zjednoczonych wskazał sześć warstw społecznych o różnym prestiżu: wyższą–wyższą i wyższą–niższą, średnią–wyższą i średnią–niższą oraz niższą–wyższą i niższą–niższą. Zgodnie z jego założeniem uznano, że na pozycję społeczną jednostki wpływa wiele czynników, np. zasobność finansowa, styl życia, poważanie społeczne.