Co to jest sekta
Sektą (od łac. „seuor” – iść, podążać za kimś lub od łac. „secare” – oddzielić) nazywa się grupę religijną, która oderwała się od wspólnoty/Kościoła macierzystego i przyjęła własne struktury organizacyjne, dokonując przy tym modyfikacji w doktrynie i w kulcie.
Definicji sekty jest tyle, ile osób, które się tym tematem zajmuje. Samo pojęcie nie istnieje w polskim ustawodawstwie; w polskim prawie funkcjonuje pojęcie „związek wyznaniowy”.
Termin „sekta” posiada w mowie potocznej pejoratywne znaczenie. Obecnie socjologowie mówią raczej o „nowych ruchach religijnych” bądź „grupach kultowych”.
Wśród cech, które są najczęściej przypisywane są sektom, wymienia się m.in.:
- łączące członków silne poczucie wspólnoty oraz poczucie misji;
- izolacja od reszty społeczeństwa;
- silnie rozwinięta struktura władzy i zaakcentowana rola charyzmatycznego przywódcy (lider, guru);
- kontrola życia członków i psychiczne uzależnienie;
- stosowanie technik psychomanipulacji (tzw. „pranie mózgu”);
- nieetyczne metody werbunku nowych członków;
- przestępczość (zdarza się, że działalność sekt wykracza poza ramy organizacji religijnej, a jej członkowie mogą prowadzić np. handel narkotykami czy zajmować się przemytem broni);
- nieuregulowany status prawny;
- rygoryzm, fundamentalizm i traktowanie własnej drogi zbawienia za jedyną i wyłącznie słuszną ;
- agresywne nastawienie do otoczenia, „wojna ze światem” oraz brak samokrytycyzmu;
- agresywny prozelityzm;
- synkretyczny charakter;
- żądza władzy, sławy i pieniędzy.
Sektom zarzuca się także naruszanie podstawowych praw człowieka i zasad współżycia społecznego oraz destrukcyjny wpływ na członków. W skrajnych sytuacjach dochodzi do masowych samobójstw wyznawców, którzy wierzą, że jest to sposób osiągnięcia zbawienia. Tak było m.in. w przypadku sekty Świątynia Ludu, której członkowie w nocy z 19/19 listopada 1978 r. dokonali zbiorowego samobójstwa przez zażycie cyjanku. Zginęło wówczas 909 osób, w tym dzieci.
W miarę upływu lat niektóre sekty przekształcają się w uznane organizacje religijne, np. Świadkowie Jehowy. Większość jednak przestaje istnieć.
Należy także zaznaczyć, że związki wyznaniowe czy wspólnoty religijne nie same do siebie nigdy nie stosują określenia sekta.
Niekiedy termin sekta rozszerza się na organizacje ekonomiczne, polityczne czy terapeutyczne, jeżeli cechują się ekskluzywizmem podobnym do panującego sektach religijnych.
Kościół katolicki a sekty
Sekty pochodzenia chrześcijańskiego wywodzą się w pewien sposób z tej religii i do niej nawiązują natomiast zwykle podobieństwa są powierzchowne np. zachowane są wyłącznie na poziomie słownictwa. Kościół katolicki, klasyfikując jakąś grupę religijną jako sektę, najczęściej zwraca uwagę na:
- brak wspólnoty chrztu świętego z innymi chrześcijanami, tzn. przyłączenie do sekty (pochodzenia chrześcijańskiego) jest równoznaczne z powtórnym chrztem (np. Świadkowie Jehowy). Wzajemnie uznawany jest chrzest przez katolików, prawosławnych, luteran, kalwinów, metodystów, starokatolików.
- kwestionowanie dogmatu o Trójcy Świętej (np. Świadkowie Jehowy, arianie);
- brak wiary w zbawienie płynące z odkupieńczej śmierci Jezusa Chrystusa na krzyżu (np. Kościół Zjednoczeniowy);
- zmiany w Kanonie Pisma Świętego bądź uznawanie innych ksiąg za księgi objawione (np. Mormoni obok Biblii uznają za księgę objawioną Księgę Mormona);
- przekonanie o posiadanie wyłączności na prawdę i pogląd, że zbawienie poza sektą jest niemożliwe.
Grupy religijne spełniające powyższe kryteria (lub ich część) nie są uznawane przez Kościół katolicki za wspólnoty chrześcijańskie. Oznacza to, że wszelki dialog ekumeniczny jest z nimi niemożliwy.
W Kodeksie Prawa Kanonicznego Kościół katolicki nie stosuje jednak pojęcia sekta. Używa się natomiast terminów: herezja, apostazja oraz schizma.