Powieść została napisana w 1905 roku jako rozwinięcie wcześniejszej – pisanej w odcinkach – historii pt.: „Sara Crewe”. Frances Hodgson Burnett powieliła schemat „małej księżniczki”, która zostaje zdegradowana do roli służącej, by w końcu odzyskać status i majątek. Pisarka wzbogaciła jednak fabułę o kilka wątków i pogłębiła psychologicznie charakterystykę bohaterów.
Czas i miejsce akcji „Małej księżniczki”
Akcja toczy się przez okres 6 lat w Londynie, w XIX wieku.
„Mała księżniczka” - bohaterowie
Sara Crewe – jedyna córka zamożnego kapitana. Ojciec bardzo ją kocha i niczego jej nie odmawia. Dziewczynka żyje w luksusie, mimo to pozostaje dla wszystkich życzliwa i współczująca. Także na pensji, choć panna Minchin wyraźnie ją faworyzuje, zachowuje się skromnie. Jest pomocna i wrażliwa, wzrusza ją ludzka krzywda, potrafi dzielić się i pomagać. Zachowuje pogodę ducha nawet w obliczu osobistej tragedii. Jest szczera i wierna w przyjaźni. Dobrze się uczy, lubi czytać książki i wymyślać własne historie.
Ralf Crewe – ojciec Sary, bogaty wdowiec i kochający ojciec. Rozpieszcza ukochaną córkę, ale też uczy ją wielu rzeczy i daje Sarze dobry przykład.
Maria Minchin – właścicielka pensji, osoba fałszywa i zachłanna, ocenia ludzi po wielkości majątku, bywa okrutna, zimna i zła.
Amelia Minchin – siostra Marii, zastraszona, podporządkowana, robi to, co każe jej siostra, bywa też ofiarą jej złego humoru.
Ermengarda Saint John – słaba uczennica, choć bardzo się stara, nie potrafi zapamiętać i zrozumieć wielu rzeczy. Czuje się gorsza od innych, często jest przedmiotem kpin. Szczera, nie odwraca się od Sary, kiedy ta traci wszystko, potrafi się dzielić i współczuć.
Becky – służąca na pensji, druga przyjaciółka Sary, która nie opuszcza jej w trudnym czasie.
Lawinia Herbert – była pupilką panny Minchin, dopóki nie pojawiła się Sara. Jest zazdrosna o względy, jakie wszyscy okazują Sarze i o jej majątek. Triumfuje, kiedy rywalka zostaje służącą. Jest dwulicowa i okrutna.
Lottie – czteroletnia wychowanka pensji, po stracie matki jest kapryśna i smutna, w Sarze znajduje oparcie i traktuje ją jak drugą mamę.
Pan Carrisford – przyjaciel kapitana Crewe, to on namówił go na zainwestowanie w kopalnię diamentów. Uczciwy i wrażliwy człowiek, który przez lata dokłada wszelkich starań, by odnaleźć córkę byłego wspólnika i oddać należną jej cześć spadku.
Ram Dass – Hindus, służący pana Carrisforda, wzruszony losem dziewczynki, potajemnie przyozdabia jej pokój i przekazuje podarki.
„Mała księżniczka” - interpretacja
„Mała księżniczka” to prosta i wzruszająca opowieść o małej dziewczynce, która potrafi zachować godność i pogodę ducha w najtrudniejszej nawet sytuacji. To historia mówiąca o prawdziwej wartości człowieka. Sara jest księżniczką, nie tylko wtedy, gdy nosi najpiękniejsze suknie, ma powóz i służących, ale także wtedy, kiedy musi pomagać w kuchni. Nawet zdegradowana do roli służącej potrafi zachować godność i łaskawość wobec krzywdzących ją osób. Dziewczynka dzieli się z innymi nawet wówczas, kiedy sama jest głodna. Los pokrzywdzonych wzrusza ją zarówno wtedy, kiedy jest najbardziej rozpieszczaną uczennicą na pensji (pomaga Ermengardzie i Becky), jak i wówczas, gdy głodna idzie po zakupy i oddaje kilka bułek żebraczce. Happy end polega na triumfie dobra.
Tragedia, jaka dotknęła Sarę, to sprawdzian nie tylko dla niej. Dziewczynka z tej próby wychodzi zwycięsko, potrafi przyjąć swój los z pokorą, cierpi z powodu utraty ojca, ale nie rozpacza nad stratą majątku. W biedzie poznaje prawdziwych przyjaciół: Becky i Ermengardę.
Zupełnym przeciwieństwem Sary jest panny Minchin. Dla niej najważniejsze były pieniądze, z szacunkiem traktowała tylko bogatych. Nadskakiwała Sarze, kiedy miała majątek. Gdy go straciła, gotowa była wyrzucić ją na bruk. Nie miała dla sieroty współczucia, martwiła się tylko o to, jak pokryć zaległe rachunki. Jej postawa wzbudza niechęć, podobnie jak postępowanie Lawinii.
„Mała księżniczka” to historia o zmienności losu i niezłomności ludzkiego ducha. Ludzie szlachetni pozostają tacy nawet w nieszczęściu, źli nie zmieniają się nawet wówczas, gdy los zsyła im nauczkę.