 |
| Portret trumienny Stanisława Woyszy |
Na gruncie polskim malarstwo rozwijało się najintensywniej w okresie dojrzałego baroku, a więc głównie w drugiej połowie XVII wieku. Ogromną popularnością cieszyły się wtedy gatunki narodowe, występujące jedynie na ziemiach polskich, w postaci portretu sarmackiego oraz portretu trumiennego, który wykonywany był zazwyczaj na blaszanej tabliczce o formie odpowiadającej przekrojowi trumny.
Oprócz nich królowała – oczywiście – tematyka religijna, ujmowana najczęściej w duchu kontrreformacyjnego moralizatorstwa, któremu służył niezwykle popularny na ziemiach polskich motyw dance macabre. Co ciekawe – w dzieła o tematyce sakralnej wpisywano dosyć często portrety ich fundatorów, co wiązało się wkroczeniem w świat artystycznego mecenatu magnaterii i bogatej szlachty na początku wieku XVIII.
 |
| Michael Willman, Krajobraz ze świętym Janem z 1656 roku |
Wielkim mecenasem malarstwa stały się wówczas – obok kościołów – również dwory królewskie, co zapoczątkowało bardzo silny w polskiej sztuce nurt historyczny. Za jego prekursora uznaje się zwykle Tomasza Dolabellę zatrudnianego przez wiele lat na dworze Wazów, z którego nazwiskiem najsilniej kojarzy się dzieło „Zygmunt III pod Smoleńskiem”. Kontynuatorem tego prądu stał się Jerzy Eleuter Szymonowicz-Siemiginowski jako autor serii portretów Jana III Sobieskiego i jego rodziny.
 |
| Jerzy Siemiginowski-Eleuter, Matka Boska z Dzieciątkiem |
Interesującym osiągnięciem późnego baroku w Polsce stało się malarstwo ścienne wzorowane na osiągnięciach włoskiego malarstwa iluzjonistycznego, w którym przez rozmaite techniki optyczne i czynne wykorzystanie światła uzyskiwano złudzenia ruchu, głębi itp. Najwybitniejszym przedstawicielem tej formy był działający pod koniec XVII wieku (głównie na Mazowszu i Wileńszczyźnie) Michelangelo Palloni, którego freski odnaleźć można m.in. w kaplicy św. Kazimierza w katedrze wileńskiej, w kościele kamedułów na Bielanach w Warszawie, czy w pałacu w Wilanowie.
 |
| Freski Michelangelo Palloniego w kaplicy św. Kazimierza w katedrze wileńskiej |
Do grona najwybitniejszych malarzy działających w epoce baroku w Polsce należy dodać również Daniela Schultza (twórcę prądu nastrojowego w malarstwie portretowym), Jana Tretko (wybitnego portrecistę rodów królewskich, magnackich i kościelnych dostojników) oraz Franciszka Lekszyckiego, który pozostawił po sobie imponującą spuściznę dzieł o tematyce religijnej.