Część I
Stefan Lantier – bezrobotny maszynista, który stracił posadę z powodu pobicia szefa – już przez tydzień wędrował w poszukiwaniu pracy. Zatrzymując się w kopalni, dowiaduje się, że w pobliskim Montsou działa wiele fabryk. Jego rozmówca – stary Bonnemort (mężczyzna trzy razy przeżył zawalenie się chodnika) – opowiada mu o życiu swojej rodziny, od ponad stu lat związanej z kopalnią. Sam pracował w niej od ósmego roku życia i choć przestał już 5 lat temu, nadal spluwa czarną śliną.
Nadchodzi poranek, rodzina Maheu wstaje, by wyjść do pracy. Zamieszkują oni niewielki domek w osadzie robotniczej nr 240. Przez cienkie ściany doskonale słyszą, co dzieje się u ich sąsiadów, znają nawet ich intymne sprawy. Rodzice i ich siedmioro dzieci (pierwsza wstała Katarzyna) oraz dziadek Bonnemort żyli w wielkim ubóstwie. Zarabiane pieniądze – 9 franków tygodniowo – nie starczały nawet na zaspakajanie najpilniejszych potrzeb. Córka przyrządziła kawę z wczorajszych fusów i przygotowała po kanapce dla każdego. Pamiętała także o tym, by zostawić coś dla dziadka.
Lantier udał się do kopalni poszukiwaniu pracy – liczył na to, że może jednak coś się znajdzie. Mouqette – dziewczyna o wielkich piersiach i pośladkach, które rozpychały jej kombinezon (była z tego powodu obiektem drwin, chociaż cecha ta stanowiła także jej atut – nie narzekała na brak kochanków) – informuje ojca Maheu, że Florka pracująca z Katarzyną jako ładowaczka nie przyjdzie do pracy, gdyż nie żyje. Zwolnione przez nią miejsce miał zająć Stefan Lantier. Poinformowała go o tym Katarzyna, którą najpierw wziął za chłopaka. Dopiero podczas kontaktu fizycznego w ciasnym tunelu zorientował się, że rozmawiał z kobietą.
Praca była niezwykle ciężka – pod ziemią panował nieznośny upał, a w powietrzu unosił się węglowy pył. Stefan zajmował się ładowaniem urobku na wózki i wypychaniem ich do szybu. Nadeszła 10 – czas posiłku. Cała rodzina Maheu zaczęła spożywać kanapki, a Katarzyna, zobaczywszy, że Lantier nie ma nic do jedzenia, podzieliła się z nim swoją porcją. Mężczyzna robił wszystko, by nie pokazać, jak bardzo był głodny. Nagle pojawił się Chaval, który podniósł Katarzynę z ziemi i pocałował ją. Stefan pomyślał, iż mężczyzna jest kochankiem dziewczyny. Chaval dostrzegł także łamiący się strop i postanowił sprowadzić inżyniera Negrela. Ten, zbadawszy sprawę, nałożył na pracujących karę w wysokości trzech franków, gdyż jakikolwiek wypadek naraziłby zarządców kopalni (był on siostrzeńcem głównego zarządcy).
Górnicy wyjeżdżają z kopalni. Na powierzchni okazuje się, iż nie otrzymają pieniędzy za dwa wagony – jeden był niepełny, drugi zanieczyszczony. Chaval obwinia o to Lantiera, lecz w obronę bierze go ojciec Maheu. Namawia także młodzieńca, by wziął kredyt i postarał się o mieszkanie. W tym celu bohater udaje się do szynku, by rozmówić się z Rassneurem. Początkowo mężczyzna odmawia mu, lecz gdy okazuje się, że mają wspólnego znajomego, przydziela mu lokum u siebie.
Część II
Akcja przenosi się do posiadłości rodu Gregoire’ów – akcjonariuszy kopalni. Trwają poranne prace przy śniadaniu. Służba piecze bułeczki, państwo siedzą już w salonie, a Cecylia – ich córka – wciąż śpi. Na posiłek przychodzi także Deneulin – kuzyn pana Gregoire’a oraz właściciel innej kopalni – Jean-Bart. Rozmowa schodzi na temat interesów i ogólnie pogarszającej się sytuacji. Gregoire nie chce słyszeć o sprzedaży swoich udziałów, gdyż dzięki nim wiedzie wygodne życie.
Po śniadaniu w domu Gregoire’ów pojawiła się pani Maheud. Przyszła ona prosić o pieniądze, gdyż jej rodzina znajdowała się w naprawdę fatalnej sytuacji. Wcześniej była jeszcze u kupca Maigrata, lecz ten odmówił jej wiedząc, że nie będzie ona w stanie spłacić już zaciągniętego długu. Bogaci państwo dali kobiecie ubranka dla jej dzieci oraz dwie bułki. Odeszła więc z niczym. Po drodze jeszcze raz wstąpiła do Maigrata i wymusiła na nim pożyczenie chleba oraz kawy.
Po ugotowaniu obiadu żona pana Maheu udaje się na plotki. W osadzie niemalże nie ma tajemnic. W rozmowach przewija się temat Pierronki – jednej z piękniejszych kobiet w tym miejscu. Ponoć miała ona licznych kochanków, co jej mąż traktował jako dodatkowe źródło zarobku.
Gdy pani Maheu wróciła do domu, została odwiedzona przez panią Hannebau w towarzystwie obcych ludzi. Była to komisja oceniająca życie górników. Zobaczywszy warunki ich życia, wszystkich ogarnął zachwyt. Doceniali darmowy węgiel, wygodne mieszkania z ogródkami oraz wysokie emerytury. Zupełnie nie zwracali uwagi na chorowite dzieci oraz kaszlącego dziadka Bonnemorte’a.
Kiedy rodzina Maheu zjada obiad, następuje czas kąpieli. Wszyscy myją się po kolei w jednej beczce. Gdy nadchodzi kolej ojca, dzieci opuszczają izbę. Maheu rozmawiał z żoną o pożyczce, a ta ostrzegła córkę (Katarzynę), by trzymała się z dala od Maigrata (mężczyzna miał zwyczaj w zamian za pożyczki wymuszać uległość na kobietach).
Stefan Lantier po pracy położył się spać i wstał samym wieczorem. Mężczyzna chciał rozejrzeć się po okolicy i trafił pod hałdę – miejsce schadzek kochanków. Jego uwagę przykuła para, w której kobieta stawiała mężczyźnie wyraźny opór. Okazało się, że byli to Chaval i Katarzyna. Lantier miał pretensje do siebie, że nie podjął próby zdobycia córki pana Maheu.
Część III
Dla Stefana praca w kopalni zdążyła stać się normalnością. Uważano go za jednego z lepszych robotników, a nowe miejsce życia niemal nie miało przed nim tajemnic. Najwięcej czasu spędzał on w szynku Rasseneura, gdzie poznał rosyjskiego rewolucjonistę – Suwarina. Tematem rozmowy mężczyzn staje się list od Plucharta (wspólnego znajomego Stefana i właściciela karczmy). Informuje on, że Międzynarodówka Robotnicza prężnie się rozwija i zachęca do otworzenia jej sekcji w Montsou. Mężczyźni coraz poważniej dyskutują na ten temat.
Lipiec przyniósł ciekawe odkrycie. Natknięto się na nowy pokład węgla, a przetarg na jego wydobycie wygrała ekipa pana Maheu. Dzięki temu zmieniła się rola Stefana – został on rębaczem. Niestety wynagrodzenie, jakie miało im przysługiwać, było śmiesznie niskie.
Lato w Montsou oznaczało także coroczny kiermasz. W czasie zabawy (zakrapianej alkoholem) Lantier proponuje, by otworzyć kasę zapomogową. Większość zgromadzonych przyjmuje ten pomysł z entuzjazmem. Ciekawa idea rodzi się także w głowie pana Maheu – oznajmia on żonie, że gdy z domu wyprowadzi się Zachariasz, będą szukać lokatora, najlepiej Stefana.
Wkrótce Lantier rzeczywiście wprowadził się do domu państwa Maheu. Mieszkał w jednym pokoju z Katarzyną, co dla obojga było krępujące. Jego nową pasją stały się książki. Wciąż poszerzał swoją wiedzę i korespondował z Pluchartem. W końcu założył kasę zapomogową i zaczął szerzyć wśród robotników idee socjalizmu. Prędko stał się człowiekiem niezwykle szanowanym.
Kolejne dni przynoszą spostrzeżenie Stefana, że wkrótce Towarzystwo (zarządcy) będzie chciało obniżyć pensje wypłacane pracownikom. W końcu pojawia się ogłoszenie, w którym napisane jest, że od teraz zmniejszona będzie opłata za wydobyty węgiel, a zwiększona za dobrze wykonane zabezpieczenia (w rzeczywistości była to obniżka łącznej pracy). W szynku Rasseneura zapada decyzja o strajku.
Na rodzinę Maheu nałożona zostaje kara w wysokości 20 franków. Powodem są złe zabezpieczenia. W dodatku w kopalni nastąpiło tąpnięcie, w wyniku którego ucierpieli Janek i „Pieniek”. Pierwszy odniósł obrażenia nóg, drugi zginął.
Chaval staje się coraz bardziej zazdrosny o Katarzynę dzielącą pokój ze Stefanem (mężczyznę uważa nawet za kochanka partnerki). W końcu skłania on ją do wyprowadzki i zamieszkania razem.
Część IV
Kopalnia staje się areną strajków robotników. W tym czasie państwo Hannebau (właściciele kopalni) przyjmują akcjonariuszy – państwa Gregoire’ów – na śniadaniu. Chociaż sytuacja staje się nieciekawa, przy stole trwają żarty, a wszyscy sprawiają wrażenie zadowolonych. Atmosferę przerywa przybycie delegacji robotniczej, której przewodzi pan Maheu. Rozmowa nie przynosi efektów, a Hannebau uważa, iż za wszystkim stoi Międzynarodówka Robotnicza. Stefan zaprzecza, lecz oświadcza, że jeśli zaistnieje konieczność, Międzynarodówka pojawi się w Montsau. Delegacja odchodzi.
Strajk rozwija się na coraz szerszą skalę – przystępują do niego wszystkie okoliczne kopalnie. Pluchart dostrzega okazję, by agitować wśród górników na rzecz wstąpienia do Międzynarodówki Robotniczej. Coraz szczuplejsze okazują się też zasoby kasy zapomogowej.
Rodzinę Maheu odwiedza Katarzyna, która przynosi jedzenie. Na wieść o tym Chaval, podejrzewając ją o kontakty seksualne ze Stefanem, mocno bije swoja partnerkę.
U wdowy Desir odbywa się zebranie strajkujących. Pojawia się także Pluchart opowiadający o Międzynarodówce. Wszystko zostaje przerwane przez przybycie żandarmów, jednak kiedy ci wchodzą do sali, zastają ją pustą – wszyscy delegaci uciekli tylnym wyjściem, zgłosiwszy uprzednio akces do organizacji zachwalanej przez Plucharta.
Minął miesiąc od rozpoczęcia strajku. Pieniądze kasy zapomogowej wyczerpały się, podobnie jest z finansami otrzymanymi od Międzynarodówki Robotniczej. Sytuacja staje się coraz trudniejsza. By się utrzymać, ludzie wyprzedają posiadane przez siebie rzeczy.
Wkrótce przychodzi wiadomość o podjęciu kolejnych rozmów z panem Hannebau. Ponownie udaje się do niego delegacja, lecz konflikt znów nie zostaje załagodzony. Osada pogrąża się w coraz większej biedzie. W dodatku Stefan informuje, iż następnego dnia część górników ma ruszyć do pracy.
Lantier odkrywa, że Janek wraz z dwoma rówieśnikami – Bebertem i Lidką - zajmuje się kradzieżami. Prędko odnajduje jego skrytkę w szybie – znajdują się tam zawłaszczone przedmioty. Postanawia go nie wydawać, gdyż miejsce to może okazać się przydatne w przyszłości.
Pan Maheu zarządził zebranie górników w lesie. Pojawiły się około trzy tysiące ludzi. Pierwszy przemawiał Stefan Lantier, który otwarcie wygłosił pogląd, iż kopalnie powinny należeć do ludzi w nich pracujących. Po nim swoją mowę wygłosił Rasseneur, lecz głosząc poglądy sprzeczne ze słowami Lantiera (jego zdaniem robotnicy powinni zadowolić się tylko udziałami), nie znalazł uznania tłumu. Jeszcze raz wystąpił Stefan mówiąc, iż robotnicy kontynuujący pracę powinni zostać powstrzymani. Jego postawa niezwykle zaimponowała Chavalowi, który oświadczył, iż następnego dnia stanie kopalnia Jean-Bart.
Część V
Gdy Deneulin dowiedział się o strajku w należącej do niego kopalni, udał się do górników i zaczął nakłaniać ich do pracy. Na osobności obiecał Chavalovi awans na posadę sztygara, co przekonało go do przerwania strajku.
W czasie pracy przytomność straciła Katarzyna. Konieczne okazało się jak najszybsze wydostanie jej na powierzchnię, lecz strajkujący unieruchomili windy. Wszyscy w panice biegną do drabin, tratując się po drodze. Ostatecznie udaje im się wydostać, chociaż wiele osób mówiło, że drabiny także zostały uszkodzone.
Tłum paraliżujący działanie kopalni jeszcze raz został odwiedzony przez Deneulina. Tym razem mężczyźnie nie udało się okiełznać ludzi, cudem ucieka przed linczem. Następnie zniszczeniom ulegają maszyny, a zgromadzeni atakują także wychodzących górników. Wśród nich Stefan dostrzega Chavala. Jeszcze poprzedniego dnia mężczyzna obiecywał mu sparaliżowanie działania kopalni Jean-Bart, a dzisiaj zszedł, by wydobywać węgiel. Lantier postanawia zatrzymać mężczyznę, któremu towarzyszy Katarzyna.
Wściekli górnicy udają się do następnych kopalni, gdzie także sieją zniszczenie. W Victorie udaje im się zniszczyć kantynę, gdzie zaopatrują się w znaczne zapasy wódki. W następnej – Gaston–Marie – Stefan nakazuje Chavalowi zniszczyć maszyny, a później, upoiwszy się alkoholem, zaczyna znęcać się nad mężczyzną, jednak dzięki pomocy Katarzyny udaje mu się uciec.
Hannebau odkrywa zdradę żony z inżynierem Negrelem (jego siostrzeńcem). Fakt ten jest dla niego bolesny, ale znacznie bardziej zajmuje go sytuacja kopalni. Mężczyzna postanawia wezwać na pomoc wojsko. Jego małżonce, córkom oraz Cecylii Gregoire cudem udaje się uciec od rozwścieczonego tłumu. Hannebau pogrąża się w refleksji i stwierdza, że wolałby pracować jako prosty górnik.
Tłum strajkujących zupełnie wymyka się spod kontroli. Rozwścieczona masa udaje się do miasteczka i staje pod domem państwa Hannebau. Tam porywają Cecylię. Kiedy wydaje się, że kobiety nic już nie uratuje, Stefan odwraca uwagę ludzi i nakłania ich do obrabowania sklepu Maigrata. Mężczyzna próbujący bronić swojego dobytku spada z dachu i ginie. Kobiety w amoku odcinają jego członek i nadziewają na patyk, tworząc w ten sposób swego rodzaju sztandar. Deneulin ratuje Cecylię, a następnie przybiega Katarzyna, która ostrzega zgromadzonych przed interwencją żandarmerii. Słysząc odgłosy końskich kopyt, wszyscy wycofują się.
Część VI
Strajk trwa dalej, chociaż po zamieszkach sytuacja nieco się uspokoiła. Stefan pomieszkuje w skrytce używanej niegdyś przez Janka. Sytuacja materialna górników staje się coraz cięższa. Alzira – garbata córka państwa Maheu – umiera z głodu. Pojawiają się pogłoski, iż Towarzystwo sprowadzi górników z Belgii. Stefan próbuje przekonać ludzi, że trzeba w końcu rozwiązać spór. Ci nie mają zamiaru pokojowo zażegnywać konfliktu.
W rozmowie ze Stefanem Rassenur wysuwa twierdzenie o nieuchronnej klęsce strajku. Wkrótce przybywa Chaval, który informuje zgromadzonych o przybyciu Belgów i przystąpieniu wraz z nimi do pracy. Między Lantierem i partnerem Katarzyny dochodzi do bójki, którą przegrywa Chaval. Mężczyzna odchodzi i odtrąca podążającą za nim Katarzynę.
Córka państwa Maheu i tak postanawia wrócić do Chavala. Z kolei Stefan w drodze powrotnej do swojej kryjówki spostrzega, jak Janek morduje jednego z żołnierzy. Oprawca zapytany o przyczynę swego działania nie potrafił odpowiedzieć. Upokorzony Chaval wyrzuca z domu Katarzynę, która przez całą noc błąka się po okolicy.
Do pracy w kopalni przybywają Belgowie. Dochodzi do starcia między strajkującymi a blokującymi im wejście do miejsca pracy żołnierzami. Początkowa przepychanka przeradza się w naprawdę ostre starcie. Ginie wiele osób, wśród nich znajduje się pan Maheu.
Część VII
O zajściach w Montsou dowiaduje się cała Francja. Do miejscowości przybywa trzech członków Zarządu, którzy odprawiają Belgów i zachęcają ludzi do podjęcia pracy, obiecując rozpatrzenie ich postulatów. Początkowo robotnicy nie ufają im, lecz stopniowo część z nich postanawia wyruszyć do kopalni.
Stefan traci popularność. Pewnego dnia omal nie ginie obrzucony kamieniami, ale życie ratuje mu Rasseneur, otwierając przed nim drzwi szynku. Wkrótce Lantier spotyka Suwarina i rozmawia z nim o sytuacji w kopalni. Mężczyzna o anarchistycznych przekonaniach postanawia uszkodzić szyb, co czyni w nocy.
Następnego dnia Katarzyna wstaje do pracy, podąża za nią Stefan. Po drodze spotykają Suwarina, który próbuje ich zawrócić, lecz nie dają się przekonać. Zjeżdżają winą na dół i, gdzie spotykają Chavala. Nagle większość z górników zaczęła biec do podszybia, gdyż wiązania puściły i kopalnię zalewała woda. Części pracujących (m.in. Chavalowi, Katarzynie i Stefanowi) nie udało się uciec. Zostali uwięzieni.
Inżynier Negrel zjeżdża na dół, żeby zobaczyć, co się dzieje. Wydaje rozkaz, by wszyscy opuścili teren kopalni. Aby uratować uwięzionych, konieczne jest przebicie się przez ścianę o szerokości około pięćdziesięciu metrów. Tego zadania podejmują się strajkujący. Dziewiątego dnia wybucha metan, a kilku z nich ginie (m.in. Zachariasz – syn nieżyjącego już pana Maheu).
Do osady przybywają państwo Gregoire, którzy pragną rozdawać jałmużnę wśród górników. Kiedy trafiają do domu państwa Maheu, spotykają tam tylko nieruchomo siedzącego dziadka Bonnemorte’a. Cecylka zostaje z nim, rozpoznając mężczyznę, który chciał udusić ją w czasie ataku na sklep Maigrata, a jej rodzice ruszają dalej. Kiedy powracają po dziecko, znajdują ją uduszoną, obok siedzi starzec. Mężczyzny nie uwięziono, gdyż całe zdarzenie uznano za wynik ogarniającego go szaleństwa. Jedyną karą było pozbawienie go renty.
Katarzyna i Stefan w czasie ucieczki oddzielili się od Chavala. Dotarli na najwyższy poziom pochylni. Wkrótce dołączył do nich zagubiony towarzysz. Chciał zrobić wszystko, by upokorzyć Lantiera, więc spróbował skłonić Katarzynę, by odbyła z nim stosunek seksualny na jego oczach. Kobieta odmówiła, a Chaval wpadł w szał. Przed jego gniewem uratował ją Stefan, który zabił mężczyznę. Wkrótce i córka pana Maheu, która w czasie uwięzienia wyznała Stefanowi swoje prawdziwe uczucia, umarła, nie wytrzymując trudów sytuacji. Z katastrofy z życiem wyszedł tylko Stefan.
Niebawem górnicy powrócili do pracy i zmuszeni byli zaakceptować kolejną obniżkę płac. Hospitalizacja Lantiera dobiega końca. Mężczyzna ma zamiar opuścić Montsau, lecz wcześniej pojawia się jeszcze w osadzie. Górnicy są zawstydzeni klęską, ale w obliczu niesamowicie trudnej sytuacji musieli wrócić do kopalń. Stefan żegna się jeszcze z żoną nieżyjącego pana Maheu i wyjeżdża do Paryża, by spotkać się z Pluchartem.