Co to jest dopełnienie
Dopełnienie to część zdania, która zawiera informacje uzupełniające treść czasownika. Odpowiada na pytania przypadków zależnych, czyli dopełniacza (kogo?, czego?), celownika (komu?, czemu?), biernika (kogo?, co?), narzędnika (z kim?, z czym?) oraz miejscownika (o kim?, o czym?).
Rozmawiałem (z kim?) z tatą (o czym?) o samochodach.
Przyglądałem się (komu?) wam z zainteresowaniem.
Mechanik naprawił (co?) samochód (komu?) klientowi.
Nie usłyszałem (czego?) pytania.
Może być wyrażone:
a. rzeczownikiem (Nie lubię hałasu),
b. zaimkiem (Widziałem ich wyraźnie),
c. wyrażeniem przyimkowym (Rozmawialiśmy o pogodzie),
d. bezokolicznikiem (Chciałbym zaprosić wszystkich).
Rodzaje dopełnień
Dopełnienie bliższe można przekształcić w podmiot po zmianie strony czynnej orzeczenia na bierną.
Leśnik zasadził drzewo. (Drzewo zostało zasadzone przez leśnika.)
Szukam skarbu. (Skarb jest przeze mnie szukany.)
Dziewczęta prowadziły rozmowę. (Rozmowa była prowadzona.)
Dopełnienia dalsze nie daje się przekształcić w podmiot mimo zamiany strony czynnej na bierną (przykład 1) lub w przypadku występowania w zdaniu czasownika nieprzechodniego (przykład 2).
Przykład 1.
Nauczyciel wyświetlił uczniom film. (Film został wyświetlony uczniom.)
Sprzedawca podał mi towar. (Towar został mi podany przez sprzedawcę.)
Przykład 2.
Adam rozmawia o książce.
Lekarze pomagają chorym.
Warto wiedzieć
O przydawkę i dopełnienie możemy zapytać tym samym pytaniem czego? lub kogo? Aby nie popełnić błędu w nazwaniu części mowy, należy sprawdzić, jaki wyraz określa analizowana część zdania. Jeśli będzie to czasownik, z pewnością mamy do czynienia z dopełnieniem.
Agata nie lubi (czego?) lodów.
Lodów to dopełnienie, ponieważ określa czasownik nie lubi
Stoję w cieniu (czego?) drzewa.
Drzewa to przydawka, ponieważ określa rzeczownik cień.