Rodzina jest najmniejszą komórką społeczną opierającą swoje funkcjonowanie na związkach pokrewieństwa i małżeństwie. Dla rodziny charakterystyczne są więzi emocjonalne oraz formalne (np. akt małżeństwa, akt urodzin). Czy chcemy czy nie każdy z nas należy do jakiejś rodziny, nie wybieramy jej i jesteśmy zmuszeni do funkcjonowania w jej obrębie.
Charakterystyka rodziny tradycyjnej
- wielodzietność – w rodzinie tradycyjnej matki rodzą średnio 6-8 dzieci
- dominująca rola mężczyzny, jako głowy rodziny, jego zdanie i decyzje są kluczowe, inni członkowie rodziny są mu mniej lub bardziej podporządkowani
- wielopokoleniowość, czyli zamieszkiwanie przynajmniej trzech pokoleń pod wspólnym dachem
- określony zwyczajem podział ról – ojciec pracuje i zdobywa środki do życia, matka zajmuje się domem i wychowaniem dzieci, dzieci uczęszczają do szkoły, a po osiągnięciu pełnoletności wchodzą w związki małżeńskie
- brak rozwodów i nieakceptowanie ich, małżeństwo zawarte przed Bogiem jest nierozerwalne i nienaruszalne, rozwód jest traktowany jak grzech ciężki
- duża rola religii i ideologii w życiu rodziny tradycyjnej, niezachwiana pozycja kościoła i jego nauki, księża często stawiani jako wzór cnót moralnych
- rozwinięta funkcja socjalizacyjna i kontrolna – rodzice decydują o całokształcie życia swoich dzieci
- pozycja kobiety jest niższa niż pozycja mężczyzny, kobieta jest podporządkowana swojemu mężowi
- problemy rodzinne i ewentualna przemoc domowa są lekceważone i ukrywane z uwagi na dobro dzieci i chęć niedopuszczenia do rozpadu rodziny
Taki obraz kryje się pod terminem rodzina tradycyjna. Na przestrzeni lat chęć emancypacji kobiet doprowadziła do zmiany podstawowego modelu rodziny, który przyjął formę rodziny współczesnej z brakiem jednoznacznego podziału ról i współrzędnymi wobec siebie nawzajem pozycjami kobiety i mężczyzny. W ciągu ostatnich trzech lat obserwujemy niestety regulacje prawne zmierzające do powrotu do modelu rodziny tradycyjnej i ograniczenia roli kobiet w podejmowaniu decyzji. Świadczy o tym także drastyczne ograniczenie środków na pomoc prawną i materialną ofiarom przestępstw związanych z przemocą domową oraz seksualną.
Źródłem prawa rodzinnego w Polsce jest ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy z 25 lutego 1964 roku z późniejszymi zmianami.