Kultura alternatywna to określenie obejmujące pozytywne aspekty działań kontrkulturowych, działania zmierzające do ulepszenia zastanej kultury.
Przykładami ruchów kultury alternatywnej są różnego rodzaju ruchy ekologiczne, ruchy dążące do ochrony praw kobiet, wszelkie ruchy związane z zachowaniem praw np. mniejszości seksualnych, zwierząt, ruchy pacyfistyczne, a także grupy religijne (działające poza oficjalnym kościołem) i inne.
W Polsce kultura alternatywna rozwijała się w specyficznych warunkach – ze względu na długoletnią władzę socjalistyczną działania kontrkulturowe nie mogły przyjąć formy krytycznej, ponieważ szybko zostałyby spacyfikowane. W Polsce działało więc bardzo wiele przejawów kultury alternatywnej, które stawiały sobie za celę ogólny, duchowy rozwój człowieka oraz – przede wszystkim – ekspresję artystyczną.
Kultura alternatywna - przykłady
Przykładami kultury alternatywnej w Polsce są m.in. Teatr „Laboratorium” Jerzego Grotowskiego, tzw. „Grupę działania”, „Pracownię Klub” działającą w Olsztynie, „Galerię Repassage”, Stowarzyszenie Teatralne Gardzienice. Duże znaczenie wśród artystycznych przejawów kultury alternatywnej odgrywały studenckie grupy teatralne, w tym np. „Teatr 8-go dnia” z Wrocławia.
W latach 80. alternatywne grupy działające w Polsce większe znaczenie przywiązywały do aktualnej sytuacji politycznej w Polsce. Były to m.in. rockowe zespoły muzyczne (z festiwalem w Jarocinie), ruch pacyfistyczny (m.in. Wolność i Pokój). Bardzo ważnym przykładem polskiej kultury alternatywnej są także działania tzw. Pomarańczowej Alternatywy.