Mówiąc o generacjach praw człowieka mamy na myśli zasadniczy podział owych praw na trzy grupy, według określonego kryterium.
W latach 70. XX wieku francuski prawnik - Karel Vasak - zaproponował podzielenie praw człowieka na trzy kategorie (generacje). Wkrótce oficjalne instytucje trudniące się kwestiami ochrony praw człowieka przyjęły ten podział za obowiązujący. Od tego momentu mówi się o trzech generacjach praw człowieka: I generacja obejmuje prawa fundamentalne, II generacja prawa socjalne, kulturalne i gospodarcze, III zaś tzw. prawa solidarnościowe (kolektywne). Dokładne określenie, jakie konkretnie prawa tworzą wspomniane filary, zostało zawarte w aktach prawnych takich jak: Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych.
Ze względu na swoją specyfikę zwykło się uznawać, iż prawa I generacji muszą być zagwarantowane przez każde państwo (z reguły zapis o nich widnieje w konstytucjach), natomiast w przypadku II i III generacji zaleca się, by stosowano się do nich w miarę możliwości. Jak zatem widać na pierwszym miejscu umieszcza się zdecydowanie prawa fundamentalne (podstawowe). Taka swoista hierarchizacja generacji zastosowana została przede wszystkim z uwzględnieniem realiów politycznych.