Pierwsza gwiazdka – przy stole wigilijnym rodzina zasiada wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdy. Zwyczaj ten nawiązuje do historii biblijnej - pierwsza gwiazdka symbolizuje Gwiazdę Betlejemską, za którą podążali trzej królowie, aby zobaczyć nowonarodzonego Króla - Jezusa. Jest zatem ona symbolem narodzin Zbawiciela. Ponieważ Święta Bożego Narodzenia obchodzi się w grudniu, to pierwszej gwiazdki należy wypatrywać już w okolicach godziny 16.
Dodatkowe nakrycie przy stole – szykując kolację wigilijną należy pamiętać o jednym pustym miejscu dla zbłąkanego wędrowca. Zwyczaj ten szczególnie upowszechnił się dopiero w XIX wieku, ale znajduje swoje źródło w Ewangelii - odnosi się do nieprzyjęcia Świętej Rodziny w tę wyjątkową świętą noc na nocleg w żadnej z gospód betlejemskich: Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie (Łk 2,7). Puste miejsce przy stole jest zatem wyrazem solidarności z ludźmi przeżywającymi święta samotnie i gotowością przyjęcia niespodziewanego gościa na wieczerzę wigilijną.
Wigilijne potrawy – na stole wigilijnym tradycyjnie powinno być 12 potraw – ich liczba stanowi odniesienie do 12 apostołów spożywających z Jezusem Ostatnią Wieczerzę. Do najbardziej znanych należą: barszcz z uszkami, ryby ze szczególnym uwzględnieniem karpia oraz śledzi, kapusta z grochem bądź z grzybami, pierogi, kompot z suszonych owoców, zupa migdałowa, sałatka jarzynowa, dania i desery z makiem, pierniki oraz kutia. Każdej potrawy należy podczas kolacji spróbować, gdyż ma to zapewnić szczęście przez cały rok. Do 2003 r. obowiązywał w Polsce ścisły post, jednak obecnie jest on tylko zalecany i można podczas kolacji wigilijnej spożywać mięsa.
Strojenie choinki – zwyczaj ten dotarł do Polski z Niemiec dopiero w XVIII w. Początkowo Kościół katolicki odnosił się do niego niechętnie, ale szybko zaadaptował drzewko jako odwzorowanie rajskiego drzewa poznania dobra i zła, co też tłumaczy zawieszanie na choince jabłek. Z kolei łańcuch ma być w interpretacji chrześcijańskiej symbolem węża kusiciela z ogrodu Eden. Choinka, jako drzewko „wiecznie zielone” postrzegana jest również jako symbol życia wiecznego, które się nigdy nie kończy. Dawcą tego życia jest Jezus, stąd choinka jest także symbolem Chrystusa oraz Jego narodzenia. Jednymi z najczęściej pojawiających się ozdób są gwiazdy, które nawiązują do Gwiazdy Betlejemskiej. Z kolei na przesłaniu biblijnym: A oto znów przemówił do nich Jezus tymi słowami: Ja jestem światłością świata. Kto idzie za Mną, nie będzie chodził w ciemności, lecz będzie miał światło życia. (J 8,12) opiera się tradycja strojenia choinki świeczkami (obecnie lampkami).
Dzielenie się opłatkiem – spożywanie wieczerzy wigilijnej poprzedza dzielenie się białym opłatkiem. Zwyczaj ten ma swoje korzenie w życiu wspólnotowym pierwszych chrześcijan: Codziennie trwali jednomyślnie w świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali posiłek z radością i prostotą serca(Dz 1,46). Sam opłatek jest niczym innym, jak bardzo cienkim, przaśnym chlebem. Symbolizuje pojednanie, wspólnotę, zgodę i miłość. Na środku opłatka często znajduje się napis IHS bądź wizerunek baranka – są to znaki Chrystusa. Obecnie zwyczaj ten jest połączony ze składaniem życzeń wszystkim zgromadzonym na wieczerzy osobom.
Sianko pod obrusem – w czasach pogańskich siano związane było z wróżbami noworocznymi oraz ze składaniem ofiar bóstwom, aby zapewnić sobie dostatek i powodzenie w życiu. Chrześcijaństwo nadało mu inną symbolikę – sianko pod obrusem to nawiązanie do żłóbka i stajenki, w której przyszło na świat dzieciątko Jezus. Ma przypominać o tym, że Syn Boży narodził się z dala od przepychu i bogactwa. Jest to zatem symbol ubóstwa, skromności i prostoty, którą powinien nosić w sercu każdy wierny.
Prezenty – zwyczaj dawania prezentów stanowi nawiązanie do obdarowania nowonarodzonego Jezusa przez Trzech Mędrców mirrą, kadzidłem i złotem. Prawdziwych korzeni tej tradycji należy szukać jednak w starożytności, w obchodach rzymskich Saturnaliów. W Polsce przyjęło się kłaść prezenty pod choinką i otwierać wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdki.