Cukry złożone – wzory, podział, przykłady, właściwości, zastosowanie

Cukry złożone - wzory, przykłady

Cukry złożone to polisacharydy. Jeśli węglowodan złożony jest z dwóch jednostek cukrów prostych połączonych wiązaniem glikozydowym to mówimy o disacharydzie, jeśli z trzech o trisacharydzie itp.

Reakcja  tworzenia wiązania glikozydowego to z chemicznego punktu widzenia reakcja hemiacetalu z alkoholem do utworzenia acetalu.

Reakcje  tworzenia wiązania glikozydowego została omówiona dla sacharozy: anomeryczna grupa OH (czerwony kolor)zostaje wówczas zastąpiona grupą OR, grupa OH reagująca z hemiacetalem pochodzi od innego monosacharydu (fruktozy) w wyniku tej reakcji powstaje disacharyd połączony wiązaniem glikozydowym.

 Cukry złożone

1,2'-glikozyd

[2-O-(α-D-glukopiranozylo)-β-D-fruktofuranozyd]

Wiązanie glikozydowe C1 pierwszego cukru i C4 drugiego cukru jest najczęściej spotykane i nazywane jest wiązaniem 1,4’-glikozydowym. Znak prim pokazuje, że pozycja 4 należy do drugiej cząsteczki cukru. Grupa OH przy C1 może przyjmować pozycje α i β, a węgiel półacetalowy nazywamy anomerycznym.  Zapisując nazwę disacharydu należy uwzględnić anomer z jakiego powstało wiązanie. Aby zrozumieć dlaczego jest to ważne wystarczy przyjrzeć się maltozie i celobiozie. Maltoza – disacharyd powstający przez hydrolizę skrobi posiada wiązania 1,4’-α-glikozydowe, natomiast celobioza powstająca wskutek hydrolizy celulozy posiada wiązania 1,4’-β-glikozydowe. Ta niewielka z pozoru różnica sprawia, że ludzie nie są wstanie trawić celulozy (ponieważ nie potrwają rozkładać wiązań  1,4’-β-glikozydowych).

Cukry złożone - podział, właściwości

Disacharydy

Disacharyd naturalnie występujący w mleku to laktoza. Jest ona 1,4’-β-glikozydem powstałym z cząsteczki galaktozy połączonej w  C1 z glukozą w C4.

Przedstawiona na schemacie powyżej sacharoza jest disacharydem połączonym w C1 i C2 takie połączenie blokuje możliwość otwierania hemiacetalu i sacharoza należy do jednych z niewielu disacharydów  nieredukujących.

Polisacharydy

Polisacharydy to bardzo długie łańcuchy składające się z dziesiątek, setek lub nawet tysięcy cukrów prostych połączonych wiązaniami glikozydowymi.

Celuloza to tysiące cząsteczek glukozy połączonych wiązaniami 1,4’-β-glikozydowymi. Wzajemne oddziaływania poprzez wiązania wodorowe pozawalają cząsteczkom celulozy tworzyć ogromne agregaty.

Skrobia i glikogen

Skrobie dzielimy na:

-amyloze- frakcja nie rozpuszczalna w zimnej wodzie (20% składu skrobi), polimer 1,4’-O-(α-D-glukopiranozydowy)

-amylopektyna- frakcja rozpuszczalna w zimnej wodzie,  należy do nieliniowych polimerów, posiada rozgałęzienia 1,6’-α-glikozydowe co około 25 jednostek.

Glikogen  jest to polisacharyd służący magazynowaniu energi w organizmach zwierzęcych (odpowiednik skrobi w roślinach). Strukturalnie glikogen zbliżony jest do amylopektyny jest jednak znacznie większy i zawiera więcej rozgałęzień.

 

Cukry złożone - zastosowanie

Celuloza nadaje roślinom wytrzymałość i twardość, liście łodygi oraz bawełna składają się głównie z celulozy. Octan celulozy to tzw. jedwab octowy, natomiast azotan celulozy to składnik prochu bezdymnego. Skrobia to składnik ziemniaków czy kukurydzy i ziaren  służy magazynowaniu energii w roślinach oraz stanowi pożywienie dla człowieka.

Polecamy również:

  • Czym różni się skrobia od celulozy?

    Skrobia i celuloza to polisacharydy pochodzenia roślinnego. Są polimerami glukozy, różniącymi się między sobą rodzajem wiązań pomiędzy monomerami: w skrobi są to wiązania α-1,4-glikozydowe (czasem α-1,6-glikozydowe), a w celulozie β-1,4-glikozydowe. Więcej »

Komentarze (1)
Wynik działania 2 + 5 =
Nikt
2022-04-21 13:10:14
Proste
Ostatnio komentowane
Fajnie, dziękuję
• 2025-02-13 21:09:19
nie wiem po co takie łatwe działanie
• 2025-02-04 15:03:23
W planie wydarzeń punkt 1 i 2 powinny być zamienione miejscami.
• 2025-01-29 19:30:27
Jest tu zawarte wiele niezbędnych oraz interesujących informacji o twórcy i artyście jakim...
• 2025-01-26 10:13:01
To ja ola
• 2025-01-20 14:10:30