Białka - wzory, nazewnictwo
Białka zaliczamy do związków makromolekularnych składających się kilkuset jednostek (reszt) aminokwasowych. Klasyfikacja oraz nazewnictwo białek jest silnie związane z ich pochodzeniem i funkcjami, jakie pełnią w organizmach żywych i jest przedmiotem taksonomii fenetycznej i/lub taksonomii filogenetycznej. Szerzej zagadnienia te opisane zostały w temacie "Białka".
Białka - właściwości chemiczne
Mając na względzie skład chemiczny białka możemy sklasyfikować do jednej z dwóch grup - białek prostych albo białek złożonych. Do białek prostych zaliczamy wszystkie te które, w wyniku hydrolizy rozkładają się tylko i wyłącznie na aminokwasy. Do białek złożonych zaliczamy zaś te, w przypadku których w produktach hydrolizy można znaleźć inne oprócz aminokwasów związki chemiczne m.in. węglowodany (glikoproteiny), tłuszcze (lipoproteiny), kwasy nukleinowe (nukleoprotein), jon metalu (metaloproteiny).
Inny podział białek ze względu na kształt białka możemy rozróżniać białka globularne oraz fibrylarne
Ze względu na swoje powinowactwo możemy wyróżnić białka hydrofobowe, które nie będą się rozpuszczać w wodzie oraz hydrofilowe, czyli białka rozpuszczalne w wodzie. Ze zjawiskiem rozpuszczania biała w wodzie jest nierozerwalnie związanie pojęcie hydratacji - czyli otaczania przez cząsteczki wody powierzchni białka. Wodne roztwory białek - zole - charakteryzują się wysoką lepkością, rozpraszaniem światła (tzw. efekt Tyndalla), oraz podatnością na koagulację. Aby poprawić rozpuszczalność białek w roztworach wodnych, niekiedy dodaje się niewielkie ilości soli - zbyt duże stężenie powoduje bowiem wysalanie białka z roztworu. Podobny efekt - wytrącania białek z roztworu można uzyskać, stosując podwyższoną temperaturę, kwasy, metale ciężkie czy też rozpuszczalników organicznych.
Właściwości kwasowo-zasadowe białek (dziedziczone po aminokwasach budujących białka) wynikają z dużej liczby grup bocznych reszt aminokwasowych obecnych w strukturze białka. Związane z tym jest pojęcie punktu izoelektrynczego (PI) - jest to wartość pH, przy której dane białko ma wypadkowy ładunek zero. Jeżeli do roztworu zawierającego dane białko, który to roztwór ma pH równe punktowi izoelektrycznemu białka przyłożymy zewnętrzne napięcie nie zaobserwujemy migracji białka do elektrod. Zmiana pH roztworu na inne niż PI białka spowoduje migrację białka w stronę jednego z biegunów. Opisany fenomen jest podstawą metody rozdzielania białek zwanej elektroforezą.
Białka (podobnie jak jednostki budulcowe) ulegają reakcjom charakterystycznym dla grup bocznych reszt aminokwasowych (np. reakcja ksantoproteinowa - reakcja charakterystyczna dla aminokwasów aromatycznych), reakcjom końcowych grup aminowym czy też karboksylowym, reakcjom wiązań peptydowych (reakcja biuretowa) i oczywiście hydrolizie.
Reakcja ksantoproteinowa na przykładzie tyrozyny (nitrowanie doprowadza do zmiany barwy na żółtą)
Białka - zastosowanie
Pośród ważnych biologicznie grup białek można wymienić: enzymy, białka zapasowe, białka transportowe, toksyny, hormony, białka regulatorowe, białka strukturalne. Funkcje tych białek wynikają z ich budowy, opisano je w temacie " Rodzaje i funkcje białek".