Rozmnażanie zwierząt:
Zwierzęta mogą rozmnażać się w zarówno w sposób płciowy jak i bezpłciowy. W rozmnażaniu bezpłciowym nowy osobnik postaje z osobnika macierzystego, jest więc identyczny genetycznie z osobnikiem rodzicielskim.
Wyróżniamy następujące sposoby rozmnażania bezpłciowego:
• pączkowanie, które polega na oddzieleniu od osobnika macierzystego mniejszego osobnika potomnego; pączek powstaje przez uwypuklenie ścian ciała rodzica (występuje m.in. u gąbek i parzydełkowców);
• podział podłużny, który występuje np. u ukwiałów;
• podział poprzeczny, który występuje u niektórych wirków i pierścienic;
• strobilizację¸ czyli specyficzny podział podłużny polipów krążkopławów, w wyniku którego powstają młodociane meduzy (efyry);
• fragmentację ciała na mniejsze kawałki, która występuje m.in. u gąbek, parzydełkowców, wirków i niektórych pierścienic;
Rozmnażanie płciowe polega na połączeniu się nieruchliwej gamety żeńskiej – komórki jajowej z ruchliwą (na ogół) gametą męską – plemnikiem. Nowy osobnik posiada zrekombinowane geny, ten typ rozmnażania warunkuje więc zmienność genetyczną organizmów.
Sposoby rozmnażania płciowego:
1. Rozdzielnopłciowość – w rozmnażaniu tym uczestniczą dwa osobniki. Osobnik męski w jądrach produkuje plemniki a osobnik żeński w jajnikach wytwarza komórki jajowe.
2. Obojnactwo – w rozmnażaniu tym jeden osobnik wytwarza zarówno gamety męskie (plemniki) jak i żeńskie (komórki jajowe).
Główne etapy rozwoju zarodkowego zwierząt:
1. Zapłodniona komórka jajowa przechodzi bruzdkowanie (u pierwoustych bruzdkowanie spiralne, a u wtóroustych promieniste). Zygota dzieli się mitotycznie na komórki potomne (2, 4, 8, 16 itd.) zwane blastomerami.
 |
|
Bruzdkujący zarodek ssaka: a - stadium 2-komórkowe, b -stadium 4-komórkowe, |
2. W wyniku bruzdkowana powstaje wielokomórkowy zarodek (wypełniony w środku) zwany morulą.
 |
|
Morula ssaka otoczona osłonką przejrzystą, stadium 8-komórkowe |
3. Pomiędzy blastomerami tworzą się przestrzenie międzykomórkowe, które wypełnione są wydzieliną komórkową i wodą. Zwarta morula przekształca się w blastulę. Ma ona postać pęcherzyka, wewnątrz którego znajduje się blastocel, czyli pierwotna jama ciała.
 |
| Przekształcenie moruli (1) w blastulę (2) |
4. Następnie cześć powierzchniowych komórek blastuli wpukla się do środka tworząc jamę czyli prajelito, które otwiera się na zewnątrz pragębą. W tym stadium zarodek nazywający się gastrulą składa się z dwóch warstw komórek: zewnętrznej – ektodermy i wewnętrznej endodermy (tworzonej przez komórki, które przedostały się do wnętrza blastuli). Proces wyodrębnienia się listków zarodkowych nazywa się gastrulacją.
5. Następnie dochodzi do wytworzenia trzeciego listka zarodkowego czyli mezodermy. Proces ten różni się przebiegiem u dwóch głównych linii rozwojowych: pierwoustych i wtóroustych. U większości pierwoustych mezoderma powstaje przez wywędrowanie komórek ektodermy pomiędzy endo- i ektodermę. W ten sposób tworzy się bezpostaciowa mezenchyma leżąca w pierwotnej jamie ciała (płazińce, obleńce). U pierścienic, stawonogów i mięczaków mezoderma wykształca się ze specjalnie wydzielonych komórek, które namnażając się tworzą somity, czyli pęcherzyki w obrębie których wyłania się wtórna jama ciała – celoma. U wtóroustych mezoderma powstaje poprzez uwypuklenie lub oderwanie sklepienia prajelita. W wyniku tego tworzą się somity, które otaczają wtórną jamę ciała – celomę. U pierwoustych pragęba przekształca się w otwór gębowy a otwór odbytowy powstaje najczęściej na przeciwległym biegunie ciała. W rozwoju wtóroustych pragęba albo zmienia się w otwór odbytowy albo zarasta (wówczas odbyt tworzy się w jej pobliżu). Otwór gębowy wtóroustych powstaje na przeciwległym do pragęby biegunie.
6. Po wykształceniu się mezodermy rozpoczyna się tworzenie narządów czyli organogeneza. Z poszczególnych listków zarodkowych u wszystkich zwierząt powstają te same struktury.
Typy rozwoju zwierząt:
1. Rozwój prosty – osobnik młody, który opuszcza osłony jajowe lub rodzi się jest podobny do osobnika rodzicielskiego (niektóre skorupiaki, głowonóg, gady, ptaki, ssaki); dalszy rozwój polega na głównie na wzroście i dojrzewaniu układu rozrodczego;
2. Rozwój złożony – w rozwoju tym występuje larwa, która przechodzi przeobrażenie niezupełne lub zupełne
• Rozwój złożony z przeobrażeniem niezupełnym – larwa podobna do postaci dorosłej (różni się głownie wielkością i niepełnym wykształceniem niektórych narządów); brak stadium poczwarki;
• Rozwój złożony z przeobrażeniem zupełnym – larwa nie jest podobna do postaci dorosłej, przechodzi przeobrażanie w stadium poczwarki, z której rozwija się postać dorosła;