Eksplozja demograficzna (ludnościowa) to pojęcie oznaczające dynamiczny wzrost liczny ludności – zależnie od skali eksplozja demograficzna może dotyczyć kraju, regionu, całego świata. Wzrost ludności wynika nie tylko z dużej liczby urodzin, ale także z przedłużenia życia osób starszych. Obecnie zjawisko to dotyczy przede wszystkim krajów słabo rozwiniętych – część krajów wysokorozwiniętych musi zmierzyć się natomiast z odwrotnością tego zjawiska, czyli szybkim starzeniem się społeczeństwa.
Wskaźnikiem szybkości rozwoju demograficznego jest wartość wzrostu ludności w skali roku równa 3% .