Geneza
Zofia Kossak-Szczucka doznała na Wołyniu dramatycznych przeżyć i niedługo po tym napisała tę prozę wspomnieniową. Utwór powstał w 1922 roku i wpisuje się w dokumentalistyczny nurt literatury, który rozwijał się po I wojnie światowej. Autorka dokumentowała wydarzenia z lat 1917–19, a więc okres obejmujący rewolucję październikową, wojny Polski i Ukrainy z bolszewikami, czas usamodzielnienia się Ukrainy.
Utwór jest relacją autorki, dominują tu fakty historyczne. Posiada on wszystkie cechy opowieści, ale brakuje w nim fikcji literackiej. Jest jednowątkowy, dominują w nim opisy, a wydarzenia układają się w ciąg chronologiczny.
Tytuł ma znaczenie metaforyczne. Rewolucja i wydarzenia związane z wojną polsko-ukraińską, które tak jak pożoga niszczą ludzi i mienie, i które właśnie nią stały się na Kresach.
Czas i miejsce akcji
- lata 1917–19,
- obejmuje okres I wojny światowej, wojny domowej w Rosji, rewolucji październikowej, niemiecką okupację Ukrainy, konflikt zbrojny Polski i Ukrainy z bolszewikami, zwycięskie walki Polski,
- miejsce akcji: wspomnienia dotyczą Wołynia i Nowosielicy, w którym Zofia mieszkała z mężem oraz Starokonstantynowa, w którym się ukrywała.