Ciśnienie (p) jest skalarną wielkością fizyczną, zdefiniowaną jako stosunek siły parcia (F) do pola powierzchni ciała (S), na którą ta siła działa:
W przypadku cieczy siła parcia, wywierana na dno naczynia, w którym się ona znajduje, związana jest z działaniem siły grawitacji i jest po prostu równa ciężarowi cieczy (Q), zatem:
gdzie: m - masa cieczy, g – przyspieszenie grawitacyjne.
Na rysunku przedstawiono akwarium o polu powierzchni podstawy S wypełnione do wysokości h cieczą o znanej gęstości ρ. Ponieważ gęstość jest z definicji równa stosunkowi masy do objętości V, to masę cieczy zawartej w naczyniu można wyrazić w następujący sposób:
Objętość cieczy jest równa:
, zatem:
Wstawiając ostatnie wyrażenie do wzoru na ciśnienie otrzymamy:
- jest to ciśnienie hydrostatyczne.
Widać, że wartość ciśnienie hydrostatycznego zależy jedynie od gęstości cieczy i głębokości (wysokości słupa cieczy). Nie zależy natomiast od pola powierzchni. Zatem w przypadku naczyń połączonych ciśnienie hydrostatyczne na danej głębokości ma zawsze tą samą wartość.
Rys. Monika Pilch
Rys. Naczynia połączone. Poziomymi liniami zaznaczono miejsca, w których ciśnienie hydrostatyczne ma jednakową wartość.
Ciśnienie hydrostatyczne – przykład.
Naczynie w kształcie walca o promieniu r = 0,1m i wysokości h =0,5m zostało wypełnione wodą o gęstości ρ = 103 kg/m3. Znajdź wartość ciśnienia hydrostatycznego na dnie naczynia oraz siłę parcia na dno.
Dane: Szukane:
r = 0,1m p = ?
h =0,5m F = ?
ρ = 103 kg/m3
g = 10m/s2
Rozwiązanie:
Ponieważ ciśnienie jest równe , to: