Powieść wygrała konkurs literacki w 1997 roku, a została napisana kilkanaście lat wcześniej. Utwór oparty jest do pewnego stopnia na osobistych doświadczeniach autora, choć sam Libera podkreśla, że człowiek ma potrzebę tworzenia mitów. Tak właśnie jest z historią fascynacji maturzysty Madame – ziarno prawdy zostaje ubrane w szatę romansu.
Libera dokonuje powrotu do lat młodości, by dokonać pewnego rozrachunku z samym sobą i realiami ówczesnej Polski. Obraz przeszłości jest z jednej strony krytyczny: ograniczenia narzucane przez szkołę, poczucie szarości i beznadziejności, cenzura, propaganda, ubóstwo. Z drugiej strony – obecna jest w tych wspomnieniach nuta nostalgii, z jaką powraca się do lat młodości oraz dawka ciepłego humoru.
Narratorem i głównym bohaterem powieści jest maturzysta, a później student i praktykant w liceum. Młody człowiek o szerokich horyzontach, tęskniący za „heroicznymi czasami”. Rzeczywistość postrzega jako przygnębiającą, szarą, pełną marazmu. W szkole spotyka się tylko z rutyną i oporem wobec nowatorskich inicjatyw:
(…) Przez wiele lat nie opuszczało mnie wrażenie, że urodziłem się za późno (…) Czas był gorący i zły. Gorący, bo wiele się działo i stało w moim życiu; zły, bo zaborcza władza, po latach względnego umiaru w nękaniu obywateli i rujnowaniu kraju, znów pokazała kły i plugawe oblicze (…).
Bohater jest człowiekiem inteligentnym, o szerokich horyzontach, zainteresowanym sztuką, literaturą, muzyką. Jego fascynacja Madame wynika przede wszystkim z jej tajemniczości i niezwykłości.
Madame nawet swoim wyglądem wyróżnia się z tłumu – zawsze elegancko ubrana, w niczym nie przypomina szarych nauczycielek w bezbarwnych garsonkach. Używa intrygujących perfum, wyraża się w wyszukany sposób. I choć budzi powszechne zainteresowanie i podziw uczniów, jest zimna, zachowuje dystans i zdaje się nie zauważać starań bohatera.
Dla młodego człowieka jej świeżość, niezależność myślenia, znajomość literatury francuskiej stanowią odpowiedź na marzenia o lepszym świecie.