Rzeka to naturalny ciek wodny, płynący w wyraźnie ukształtowanym korycie, czasami zalewający całą lub część doliny rzecznej (wezbranie, powódź).
Rzeka bierze swój początek ze źródła lub jeziora, lodowca, obszaru podmokłego, ewentualnie z połączenia kilku potoków źródłowych.
Bieg rzeki dzieli się na:
- bieg górny, w którym spadek rzeki i prędkość wody są największe, a największe znaczenie wśród procesów fluwialnych ma erozja wgłębna i w mniejszym stopniu erozja boczna;
- bieg środkowy, w którym spadek rzeki się zmniejsza i dominują: transport rzeczny oraz erozja boczna sprzyjająca meandrowaniu rzeki;
- bieg dolny, w którym spadek rzeki i prędkość wody są najmniejsze, a największe znaczenie wśród procesów fluwialnych ma akumulacja rzeczna.
Bieg rzeki kończy się jej ujściem do innej rzeki, jeziora lub morza. Ujście rzeki do jeziora lub morza może mieć charakter delty lub estuarium.
Rzeka uchodząca do morza to rzeka główna. Rzeki, uchodzące do innych rzek lub do jezior to dopływy. Dopływy rzek dzielimy na lewostronne i prawostronne (patrząc w stronę ujścia). Rzeka główna wraz z jej dopływami tworzą system rzeczny. Obszar, wydzielony przez dział wodny, z którego wody spływają do rzek danego systemu rzecznego nosi nazwę dorzecza rzeki głównej systemu rzecznego. Obszar, z którego wszystkie wody powierzchniowe spływają do jednego morza lub oceanu (suma wszystkich dorzeczy, których rzeki główne uchodzą do danego morza lub oceanu) to zlewisko. Do zlewiska Oceanu Atlantyckiego łącznie z Morzem Arktycznym należy około 51% powierzchni lądów, do zlewiska Oceanu Indyjskiego – około 15% powierzchni lądów, do zlewiska Oceanu Spokojnego – około 11,5% powierzchni lądów. Obszary bezodpływowe to takie, z których wody powierzchniowe nie odpływają do oceanów (brak rzek lub rzeki kończą bieg w jeziorach położonych w wewnątrzkontynentalnych kotlinach – np. rzeka Logone uchodząca do Jez. Czad w Afryce). Zajmują one 21,5% powierzchni lądów.
 |
| Ued w Nahal Paran, Negev (Izrael); autor: Mark A. Wilson (Department of Geology, The College of Wooster), źródło: wikipedia.org |
Biorąc pod uwagę ciągłość zasilania rzeki dzielimy je na rzeki:
- stałe (prowadzące wodę cały rok),
- okresowe (prowadzące wodę w porze deszczowej) oraz
- epizodyczne (prowadzące wodę rzadko i nieregularnie), np. północnoafrykańskie i zachodnioazjatyckie uedy (wadi).