Ten najwyższy wymiar kary na świecie stosowany był od początków istnienia prawa, orzekano go przede wszystkim za zabójstwa lub zdrady stanu.
Jednak na przestrzeni dziejów i kultur kara ta przybierała różne formy oraz stosowana była za różnorodne występki i przestępstwa, m.in. za występki obyczajowe, tj. cudzołóstwo. Po II wojnie światowej ogromna liczba państw zniosła karę śmierci, zostawiając jedynie możliwość stosowania jej za zbrodnie wojenne.
Kara śmierci całkowicie zniesiona jest w 88 krajach, w 11 krajach dopuszczalna jest za zbrodnie wojenne, a ponad 30 państw dopuszcza karę śmierci, ale jej nie orzekło od co najmniej 10 lat, funkcjonuje tam polityka nieskazywania na egzekucje.
Unia Europejska jest przeciwna stosowaniu kary śmierci, dotyczy to również stanu wojny. Jedynym krajem w Europie, w którym orzekana jest kara śmierci, jest Białoruś. Do 2012 r. była ona także dopuszczana (za przestępstwa w czasie wojny) na Łotwie. Większość państw, które w ostatnich latach orzekało tego rodzaju karę, położonych było w Azji lub Afryce (głównie Chiny, Iran, Arabia Saudyjska. USA). Dane za rok 2012 wskazują, że na całym świecie wykonano 682 egzekucji, a przynajmniej 23 386 osób było skazanych na śmierć.
Mimo ogólnej tendencji odchodzenia od kary śmierci, jest wielu zwolenników stosowania kary śmierci lub jej przywrócenia. Podstawowymi argumentami zwolenników jest odstraszający charakter tego rodzaju kary oraz pewność, że skazany przestępca nie popełni dalszych przestępstw, ponadto uważają oni, iż jest to po prostu kara sprawiedliwa. Wykonywanie kary śmierci przyczynia się do poprawienia bezpieczeństwa w państwie oraz zmniejsza przestępczość, poza tym w krajach demokratycznych, jeżeli większość społeczeństwa popiera tego rodzaje karę, jest ich prawem.
Przeciwnicy stosowania kary śmierci uważają ją za niehumanitarną, zamykającą skazańcowi drogę do ewentualnej poprawy. Ponadto zawsze istnieje możliwość wydania krzywdzącego, błędnego wyroku, pomyłki sądowej. Lepiej zatem skazać przestępcę na dożywocie, wówczas również jest on izolowany od społeczeństwa i mu nie zagraża. Nie jest dostatecznie potwierdzone odstraszające działanie tego rodzaju kary.