Obecnie wiele krajów rozwiniętych musi się zmierzyć z problemem starzenia się społeczeństwa, czyli długotrwałym spadkiem urodzeń przy jednoczesnym wydłużaniu się życia osób starszych. Skutkuje to wyraźną zmianą struktury społecznej – mniejszą ilością dzieci, uczniów, studentów, a następnie pracowników, czy wzrastają jednocześnie liczbą osób w wieku poprodukcyjnym, którym należą się – obiecane lata wcześniej przez państwo – odpowiednie świadczenia społeczne (na które jednak nie ma kto pracować).
Starzenie się społeczeństwa polskiego - skutki
Starzenie się społeczeństwa ma bardzo negatywne konsekwencje dotyczące sytuacji społecznej, ekonomicznej, a także przestrzennej – jest to jednak zjawisko bardzo długotrwałe, stąd też kompleksowe działania przeciwdziałające powinny być powzięte już dawno temu. Obecnie państwa i miasta (bo zmniejszanie się ludności dotyka je w bardzo dużym stopniu) mogą się jedynie adaptować do nowych warunków.
Starzenie się społeczeństwa polskiego - statystyki
W Polsce zjawisko spadku wartości przyrostu naturalnego obserwowane jest już od lat 60. XX wieku, z pewnym lekkim wzrostem na przełomie lat 70. i 80. Od tego czasu przyrost naturalny tylko malał (pewnym wyjątkiem jest wyłącznie echo wyżu z lat 70.-80. obserwowane ok 2010 r.), a po 2000 r. po raz pierwszy osiągnął wartości ujemne. Szacuje się, że od 2020 r. rocznie będzie ubywać w Polsce kilkaset tysięcy osób.
Zjawisko starzenia się społeczeństwa jest zróżnicowane terytorialnie, ponieważ na niektórych obszarach jest nieco wyrównywane dzięki migracjom. Przykładami są niektóre miasta akademickie, które każdego roku przyciągają rzesze młodych ludzi na studia, którzy najczęściej później osiedlają się w danym mieście (m.in. Kraków, Poznań).
Bardzo problemowym obszarem w związku ze starzeniem się społeczeństwa jest region miast Zagłębia Śląsko-Dąbrowskiego, gdzie zlokalizowane są najszybciej wyludniające się miasta w Polsce, m.in. Bytom, Sosnowiec. Do innych wyludniających się lokalizacji należy Łódź, także region Wałbrzycha. Należy podkreślić, że za 20-30 lat problem wyludniania się (powiązany oczywiście ze starzeniem się), będzie dotyczył zdecydowanej większości województw w Polsce.