Katarzy

Katarzy to grupa sekt religijnych, które od XII do XIV wieku działały w południowej Francji oraz północnej części Półwyspu Apenińskiego. Nazwa „katarzy” pochodzi od greckiego słowa katharoi, które tłumaczy się jako „czyści”. Od tego wyrazu pochodzi również polskie określenie „kacerz” oznaczające heretyka. Jednym  z największych ośrodków działalności katarów było miasto Albi w Langwedocji – krainie historycznej znajdującej się na południu Francji. Stąd langwedockich katarów zwano albigensami.

Doktrynę religijną katarów cechował synkretyzm – połączenie elementów, które wywodziły się z różnych tradycji religijnych. Poglądy katarów w tak dużym stopniu odbiegały od dogmatów chrześcijańskich, że, według niektórych historyków religii, kataryzmu nie należy uznawać za ruch heretycki działający w obrębie chrześcijaństwa, lecz za osobną religię.

Przekonania katarów dotyczące natury rzeczywistości ukształtowały się pod wpływem poglądów rozpowszechnianych przez bułgarską sektę bogomiłów. Według katarów zło tkwi w materii, którą stworzył szatan, w odróżnieniu dobrego świata duchowego, będącego dziełem Boga. Katarzy wierzyli w reinkarnację (ponowne wcielanie się duszy po śmierci ciała). Zgodnie z wyznawaną przez nich doktryną, zbawienie duszy polegało na przerwaniu ciągu reinkarnacji i połączeniu się z Bogiem. Katarzy nie uznawali żadnych chrześcijańskich sakramentów, z sakramentem małżeństwa włącznie.

W społeczności katarów istniała elita, zwana perfecti („doskonali”), żyjąca w ścisłej ascezie. Warunkiem znalezienia się w tym gronie było przyjęcie consolamentum, katarskiego sakramentu, który, według katarów, odpuszczał wszystkie grzechy i umożliwiał zbawienie. Większość katarów przyjmowała consolamentum dopiero na łożu śmierci. W 1209 roku papież Innocenty III zorganizował krucjatę przeciwko katarom. Od I połowy XIII wieku zwalczała ich papieska inkwizycja, której przewodzili reprezentanci zakonu dominikanów. Kataryzm ostatecznie zanikł w I połowie XIV wieku.