Wędrowne kaznodziejstwo w średniowiecznej Europie

W II połowie XI oraz w XII wieku w Europie coraz większą popularność zaczęło zyskiwać wędrowne kaznodziejstwo – głoszenie kazań przez przemieszczających się z miejsca na miejsce duchownych, którzy utrzymywali się z jałmużny. Na wystąpienie tego zjawiska wpłynęła reforma gregoriańska rozpoczęta w II połowie XI wieku przez papieża Grzegorza VII, która stawiała sobie za cel wzrost dyscypliny wśród duchowieństwa. Krytyka stylu życia osób duchownych (oraz, w nie mniejszym stopniu, świeckich) była jednym z najczęstszych tematów kazań głoszonych przez wędrownych kaznodziejów. Zakonem, który wyspecjalizował się w kaznodziejstwie, był zakon dominikanów (Braci Kaznodziejów), utworzony na początku XIII wieku. Ideą, która pobudzała wędrownych głosicieli kazań, była chęć naśladowania apostołów. Najsłynniejsi średniowieczni przeddominikańscy wędrowni kaznodzieje to Robert z Arbrissel (zm. 1116), Norbert z Xanten (zm. 1134) – założyciel zakonu norbertanów (premonstratensów), Henryk z Lozanny (zm. ok. 1148). Wśród słynnych dominikańskich kaznodziejów należy wymienić Wincentego Ferrera (zm. 1419), a wśród franciszkanów – Jana Kapistrana (zm. 1456). Jako wędrowni kaznodzieje odznaczyli się również angielscy i szkoccy lollardzi – członkowie ruchu społeczno-religijnego inspirowanego poglądami teologa Johna Wycliffe’a (zm. 1384). Najbardziej znanym był John Ball (zm. 1381), uczestnik powstania Wata Tylera.