Litwa pod rządami Giedymina i Olgierda

Po śmierci władcy litewskiego Mendoga (zm. 1263) utworzone przez niego państwo uległo rozpadowi. Odnowa litewskiej państwowości nastąpiła w pierwszych dziesięcioleciach XIV wieku za panowania księcia Giedymina (zm. 1341). W tym okresie Giedymin podporządkował sobie ogromne terytorium ziem ruskich, znacznie poszerzając granice litewskiego władztwa. W konsekwencji kultura litewska zaczęła ulegać silnym wpływom kultury ruskiej.

Po śmierci Giedymina państwo litewskie zostało podzielone pomiędzy jego synów. Na pierwszy plan wysunęło się dwóch z nich: starszy Olgierd, który otrzymał część wschodnią Litwy (Auksztotę) oraz tytuł wielkiego księcia, a także młodszy Kiejstut, któremu przypadła zachodnia część kraju (Żmudź). Olgierd kontynuował zapoczątkowane przez Giedymina opanowywanie ziem ruskich. W czasach ich rządów w obrębie państwa litewskiego znalazły się takie miasta jak Witebsk, Smoleńsk, Włodzimierz Wołyński, Czernihów, Kijów i Perejasław. Na zastopowanie litewskich podbojów wpłynął Zakon Krzyżacki, który zajął część Żmudzi.