Hanza, czyli fenomen w dziejach średniowiecza

Związek Hanzeatycki był jednym z największych w historii związków handlowych kupców i miast północnej Europy. Jego początki sięgają przełomu XII/XIII wieku, kiedy to podpisany został traktat pomiędzy Lubeką, a Hamburgiem, nawiązujący do wspólnego działania obydwu miast, mającego na celu zapewnienie wspólnej ochrony żegludze statkom towarowym oraz handlowi przed piractwem. Traktat ten dał mocny impuls w kierunku utworzenia silnego Związku Hanzeatyckiego. Korzyści z uczestnictwa w tym układzie dostrzegło wiele innych miast, które stopniowo zaczęły dołączać do wspólnoty Hanzy, gdyż ten rodzaj współpracy niósł za sobą wiele korzyści ekonomicznych i obronnych oraz przywilejów handlowych. Popierające się wzajemnie miasta należące do Związku, stanowiły łącznie dużą siłę gospodarczą i jednocześnie bardzo dużą konkurencję dla innych kupieckich regionów – mając niemalże monopol w strefie Bałtyku i części Morza Północnego. Handel obejmował szeroki asortyment towarów i produktów, w tym zboża, ryby, drewno, oliwę, futra, wosk, czy alkohole. Związek Hanzeatycki u szczytu obejmował swym zasięgiem zrzeszony obszar miast i miasteczek w szczególności północnych regionów Holandii, Niemiec i Polski, aż po Litwę, Łotwę i Estonię – wzdłuż Bałtyku, oraz kilka miast Szwedzkich. W założeniu członkostwo w Hanzie było możliwe dla miast portowych i dostępnych na żeglownych rzekach. Związek przetrwał aż do XVII wieku (biorąc pod uwagę ostatni zjazd delegatów miast hanzeatyckich), kiedy to wskutek pojawiających się coraz częściej sprzeczności w interesach poszczególnych miast kosztem wspólnoty, umacnianiu się innych regionów kupieckich, czy też wojny trzydziestoletniej, konkurencyjność i jedność Hanzy zaczęła słabnąć, co w efekcie przyczyniło się do powolnego jej upadku.

Polskie miasta należące do Hanzy: Gdańsk, Elbląg, Toruń, Chełmno, Goleniów, Kraków, Szczecin, Wolin, Kołobrzeg, Słupsk, Darłowo, Braniewo, Koszalin, Stargard, Wrocław, Kamień Pomorski.