Działalność lądolodów i lodowców
Wskaż, które spośród wymienionych form związane są z akumulacyjną, a które z erozyjną działalnością lądolodów i lodowców górskich. Scharakteryzuj krótko każdą z form.
morena czołowa, sandr, rynna polodowcowa, pradolina, oz
Odpowiedź eSzkola.pl
Wśród akumulacyjnych form wyróżniamy:
- morenę czołową - jest to wzgórze lub ciąg wzgórz uformowanych przed czołem lądolodu w trakcie chwilowej jego stagnacji. Mogą powstać w wyniku wyciśnięcia lub wypchnięcia osadów podłoża lub w wyniku akumulacji materiału skalnego z wnętrza topniejącego lądolodu.
- sandr - tworzą go rozległe, piaszczysto-żwirowe stożki napływowe formowane w wyniku depozycji drobnego materiału skalnego przez wody roztopowe wypływające na przedpole lądolodu.
- oz - długie, wąskie i kręte piaszczysto-żwirowe wyniesienia w postaci pagórków o wysokości najczęściej kilku lub kilunastu metrów. Zostały uformowane przez wody roztopowe płynące pod lądolodem, w jego szczelinach lub na jego powierzchni.
Wśród erozyjnych form wyróżniamy:
- rynnę polodowcową - wąskie i bardzo długie wcięcia lub zagłębienia, o stosunkowo stromych zboczach i nierównomiernym dnie, które powstały w wyniku żłobienia terenu przez wody z topniejącego lądolodu. Po jego ustąpieniu były najczęściej wypełnione tzw. martwym lodem (bryłami lodu), co zapobiegło jego zasypaniu przez materiał skalny niesiony przez wody roztopowe.
- pradolinę - szerokie obniżenie terenu o płaskim dnie, powstałe w fazie deglacjacji lądolodu na jego przedpolu, w wyniku wód z topniejącego lodu tworzących rzeki o szerokim korycie. Rzeki te miały bieg równoległy do czoła lądolodu.