Unią brzeską nazywa się unię kościelną zawartą pomiędzy Kościołem katolickim i Cerkwią prawosławną, która została ogłoszona w 1596 r. na synodzie w Brześciu Litewskim. Akt przyjęcia metropolii kijowskiej do jedności kościelnej (bulla Magnus Dominus et laudabilis nimis) papież Klemens VIII podpisał jednak wcześniej – 25 grudnia 1595 r. Kijowska metropolia prawosławna składała się wówczas z 9 biskupstw: chełmskiego, czemrnhowskiego, lwowskiego, łuckiego, pińskiego, połockiego, przemyskiego, smoleńskiego i włodaimierskiego.

Głównym celem porozumienia było podporządkowanie polskiej Cerkwi jurysdykcji papieża, przy jednoczesnym zachowaniu przez Kościół prawosławny dotychczasowej struktury administracyjnej (organizacji metropolii i prawa metropolity do konfirmacji biskupów w jej granicach), wschodniej liturgii i obrzędów w języku cerkiewno-słowiańskim oraz kalendarza juliańskiego. Wierni prawosławni byli zobowiązani nie tylko do uznania prymatu papieża, ale także do przyjęcia nauki Kościoła katolickiego w kwestiach dogmatycznych. Propagatorami unii byli m.in. ks. Piotr Skarga ( O rządzie i jedności Kościoła Bożego pod jednym pasterzem), ks. Stanisław Sokołowski i Andrzej Frycz Modrzewski