Joseph Ratzinger przyszedł na świat 16 kwietnia 1927 r. w Marktl (Niemcy), w głęboko katolickiej rodzinie bawarskiej. W 1939 r. wstąpił do niższego seminarium w Traunstein. Dwa lata później, w wieku zaledwie 14 lat, został obowiązkowo wcielony do Hitlerjugend, choć absolutnie się z tą organizacją nie utożsamiał i odmawiał brania udziału w spotkaniach. W 1943 r. skierowano go do służby w obronie przeciwlotniczej, później otrzymał przydział do Wermachtu. Nigdy jednak nie został wysłany na front. Pod koniec II wojny światowej dostał się do amerykańskiego obozu jenieckiego niedaleko Ulm. Został zwolniony w lipcu 1945 r. Wówczas wstąpił do seminarium monachijskiego. Równocześnie podjął studia filozoficzne na Uniwersytecie Monachijskim oraz filozoficzne w szkole wyższej we Freising.

W czerwcu 1951 r. Joseph Ratzinger otrzymał święcenia kapłańskie z rąk kardynała Michaela von Faulhabera. W 1953 r. uzyskał doktorat na podstawie pracy: Lud Boży w nauce św. Augustyna o Kościele, a w cztery lata później habilitację na podstawie rozprawy Teologia dziejów u św. Bonawentury. Następnie rozpoczął swoją karierę profesorską; wykładał we Freising (1957-59), Bonn (1959-1969), Münster (1963-1966), Tybindze