Lustro wody

Wiersz „Nad wodą wielką i czystą” składa się z dwóch części. Pierwsza ma charakter opisowy i pokazuje krajobraz nad olbrzymim jeziorem. Interesująca jest zastosowana przez Mickiewicza metoda obserwacji. Nie przedstawia on bowiem rzeczywistości takiej, jaką jest, ale skupia się na jej obrazie odbitym w wodzie. Z tego powodu brak w tekście np. realistycznej kolorystyki. Skały, które znajdują się nad jeziorem, są opisane jako czarne, ponieważ kąt padania światła powoduje, że właśnie tak odbijają się w jeziorze. Podobnie jest z obłokami przemieszczającymi się po niebie. Woda odbija też błyskawicę zwiastującą burzę, ale nie może oddać samego dźwięku gromu:

Nad wodą wielką i czystą
Błysnęło wzdłuż i grom ryknął,
I woda tonią przejrzystą
Odbiła światło, głos zniknął.

Mamy więc tutaj do czynienia z refleksją nad funkcją naturalnego zwierciadła, które wbrew pozorom nie oddaje wiernego obrazu świata, ale stanowi jego swoiste przekształcenie. Warto zwrócić uwagę na zastosowaną przez Mickiewicza zasadę kontrastu. Woda w każdym z tych trzech obrazów jest czysta, natomiast góry i obłoki stanowią jej przeciwieństwo – są czarne. Ponadto woda to stały element topografii, a obłoki i burze pojawiają