 |
| Marcello Bacciarelli, Stanisław August Poniatowski |
„Monitor” został założony w marcu 1765 roku przez Ignacego Krasickiego, Adama Kazimierza Czartoryskiego i Franciszka Bohomolca, przy finansowym i moralnym wsparciu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Czasopismo służyło propagowaniu idei obozu reformatorskiego. Wydawano je w latach 1765-1785 w drukarni królewskiej.
Oparty na angielskim pierwowzorze („The Spectator”), Monitor redagowany był w duchu racjonalizmu i tolerancji religijnej. Poruszano w nim aktualne tematy związane z życiem społecznym, politycznym i kulturalnym. Celem pisma była poprawa obyczajów społeczeństwa. Do najczęściej krytykowanych zachowań należały: pijaństwo, gra w karty, próżniactwo, fanatyzm religijny, częste i bezsensowne pojedynki, pieniactwo, okrucieństwo wobec chłopów, bezkrytyczna moda na cudzoziemszczyznę oraz tzw. modnisiostwo. W ten sposób „Monitor” utrwalił negatywny obraz epoki saskiej i sarmatyzmu. Jednocześnie starano się propagować nowy wzór osobowy – oświeconego szlachcica, wykształconego, zaangażowanego, świadomie dbającego o dobro swojego kraju.
Publicyści „Monitora” pisząc o problemach gospodarczych i politycznych, stawali w obronie niższych stanów, szczególnie chłopów. Propagując reformatorskie