Rozmieszczenie gleb strefowych nawiązuje do stref klimatycznych i roślinnych Ziemi. Skała macierzysta ma mniejsze znaczenie w procesie ich tworzenia, mogą powstawać na róznym podłożu.

Należą do nich:
- gleby strukturalne i poligonalne (cryosols), gleby tundry i pustyni polarnej, z płytko zalegającą wieloletnią zmarzliną, obserwujemy w nich często sortowanie mrozowe materiału mineralnego, zwykle płytkie i kwaśne, czasami oglejone;
- bielice (podzols), w których zachodzi proces bielicowania, polegający na wypłukiwaniu z górnej części profilu gleby (poziom eluwialny – wymycia, pozostaje w nim biały kwarc) produktów rozkładu minerałów takich jak tlenki i wodorotlenki glinu i żelaza i inne oraz wytrącaniu ich poniżej - w środkowej części profilu (poziom iluwialny - wmycia), mają kwaśny odczyn roztworu glebowego i małą zawartość próchnicy (2-3%), są typowe dla klimatu umiarkowanie chłodnego i biomu tajgi (chłodno i wilgotno), są to gleby ubogie;
- gleby płowe (luvisols), w których zachodzi proces przemywania, polegający na wymywaniu górnej części profilu glebowego cząstek iłu bez ich chemicznego rozkładu i osadzenie ich w poziomie iluwialnym, powstają najczęściej na utworach pylastych i są